Η προσφορά ενός ποτηριού με ζεστό τσάι μπορει να περικλείει όλη την φιλοσοφία και κουλτούρα ενός λαού.
Από παιδί μεγάλωσα με τα ακουσματα του πατέρα μου, να παίζει με τα Τουρκάκια της ηλικίας του και να πλατσουρίζουν όλοι μαζι στον ποταμό Έβρο, δίχως να έχουν τίποτα να χωρίσουν. Στην τελική αυτό που τους ένοιαζε ήταν ποιο θα κάνει την καλύτερη και πιο εντυπωσιακή κωλοτόυμπα στο νερό ή ποιος θα πιάσει περισσότερα βατράχια.
Στο πρόσφατο ταξίδι μου στην Τουρκια διανυκτέρευσα σε κάποια από τα πιο απομονωμένα και άγνωστα στους περισσότερους από εμάς χωριά της χώρας. Είχα βάλει ως επόμενο στόχο να βρεθώ στον εθνικό δρυμό του Κασκάρ και να ανεβω στην κορυφή του βουνού( 3937μ) από την Νοτιοδυτική πλευρά, διασχιζοντας το στην κυριολεξία αφού θα κατέβαινα από την Βόρεια πλευρα, έχοντας απόλυτη αυτονομία με το σακιδιο πλάτης πλήρως εξοπλισμένο, άκα σκηνή, υπνοσακο, υπόστρωμα, εξοπλισμό μαγειρέματος, ρουχισμό κτλ.
Το θέμα ήταν πως θα φτάσω στην βάση του βουνού ώστε να ξεκινήσει η ανάβαση. Ευτυχώς και σε αυτό το ταξίδι ήταν μαζί μου ο απόλυτος ορειβατικός σύντροφος μου, ο Σάτυα που γι' αυτόν η οργάνωση ταξιδιού σε οποιουδήποτε προορισμό είναι παιχνιδάκι. Μεγαλο σχολείο για εμένα.
Βρισκόμαστε λοιπόν 3:45 τα ξημερώματα στην μέση του πουθενά σε ένα βενζινάδικο στο οποίο φτάσαμε με ταξι, μίας και από εκεί θα περνούσε το λεωφορείο για την πόλη Erzurum και από εκεί στο Ysufeli και από εκει θα πέρναμε τηλέφωνο σε κάποιο ντόπιο, ιδιοκτήτη μίνι λεωφορείου ( τα λεγόμενα Dulmus) να έρθει για να μας μεταφέρει στο χωρίο Yalalar, από όπου και θα ξεκινούσε η πεζοπορία μας.
Η περιπέτεια δεν άργησε να εμφανιστεί με το που επιβιβαστήκαμε στο πρώτο λεωφορείο. Ξέχασα να αναφέρω ότι στην Τουρκία οι οδηγοί αυτοκινήτων έχουν ο καθείς τον δικό του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και η αποφυγή ατυχημάτων είναι αλλουνού παπά Ευαγγέλιο. Ήταν άλλωστε γραφτό μας να βιώσουμε μια περιπέτεια καθοδόν ώστε να έχουμε ίδιας πειρας αποψη. Η βλάβη στον κινητήρα του λεωφορείου δεν άργησε να συμβεί και μέσα στο κατασκόταδο ο οδηγός του λεωφορείου μαζι με 2 επιβάτες κατεβαίνουν να δουν τι έχει συμβεί, λένε κάτι στην τουρκική διάλεκτο, κάνουν μεγάλες χειρονομιες με το χέρια τους που δηλώνουν πως είναι αδύνατο να συνεχίσουμε με το ίδιο όχημα και τελικά ο οδηγός κάνει ένα τηλεφώνημα. Και εκεί που νομίζουμε ότι θα έρθει η οδική βοήθεια ή κάποιο όχημα να μας παραλάβει, ξαφνικά ο οδηγός αφήνει το χειρόφρενο και το λεωφορείο αρχίζει να τσούλα με την όπισθεν μέσα στο σκοτάδι (και μάλιστα χωρίς αλαρμ αναμμένα), αναπτυσοντας όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα.
Συνεχίσαμε να κινούμαστε στην εθνική οδό για τουλάχιστον 8-10 λεπτα, ανάποδα στο ρεύμα, σχεδόν ανεξέλεγκτα. Παρόλο που δεν κάνω συχνά την προσευχή μου, θα ομολογήσω πως ένα γρήγορο πατερ ημον πρόλαβα να το πω! Έχοντας την τύχη με το μέρος μας και ίσως και την ευλογία του Θεού και του Αλλάχ μαζι, καταφέραμε και φτάσαμε στο βενζινάδικο που είχαμε προσπέρασει ένα τέταρτο νωρίτερα.
Αφού λοιπόν γλιτώσαμε ως εκ θαύματος από πιθανο τροχαίο ατύχημα, και επιβιβαστηκαμε σε νεο λεοφορειο, φτάσαμε μετά από περίπου τεσσερις ώρες στο Erzurum και από εκεί στο Ysufeli.
Το Ysufeli είναι μια πολύ μικρή κωμόπολη και φυσικά εκεί η χρήση αγγλικών για άλλη μια φορά ήταν ανουσια. Παρόλα αυτά η γλώσσα του σώματος και η καλή διάθεση ήταν πέραν του αρκετού για να συνεννοηθούμε αλλά και για να νιώσουμε ευπρόσδεκτοι. Στην στάση του λεωφορείου, κάτω από ένα πρόχειρο ξύλινο κιοσκι, ήταν καθισμένοι τρεις οδηγοί λεωφορείου που πραγματοποιουσαν τα τοπικά δρομολόγια.
Κλασσικοί τυποι, με το μουστάκι τους, το άσπρο πουκάμισο και την απαραίτητη κοιλίτσα, έπιναν ήσυχα το τσάι τους περιμένοντας την ώρα για το επόμενο δρομολόγιο. Καθίσαμε δίπλα τους μην έχοντας που αλλού να ακουμπήσουμε. Τα σακίδια και τα πεζοπορικα μπαστούνια μας "φωναζαν" από μακριά ότι ήμασταν πεζοποροι και για να βρισκόμαστε εκεί, σίγουρα ο επόμενος προορισμός μας ήταν το Yalalar ( το σημείο εκκίνησης των πεζοπορία για το Κασκάρ)
Δεν χρειάστηκε να πούμε πολλά.
-Yalalar; ρώτησε ένας από τους τρείς τους, αφού πρώτα κατάπιε μια γουλιά τσάι.
-Εβέτ* Yalalar, είπαμε και οι δύο μαζί.
Πρόσθεσε κάτι που δεν καταλάβαμε, παράλληλα με κάτι κινήσεις που δήλωναν "μην ανησυχείτε, θα τηλεφωνήσω σε κάποιον να έρθει να σας παρει".
Και από το πουθενά έρχονται και δύο ποτήρια τσάι κερασμένα από τους τρεις κυρίους, συνοδευόμενα πάντα από τα απαραίτητα κυβάκια ζάχαρης.
Μετά από περίπου μια ώρα ηρθε ο οδηγός μας, ο Ισμαήλ, με το γνωστό σε μας πλέον πλέον dulmus ( mini bus). Όλο το λεωφορείο ήταν για την πάρτη μας. Ξέραμε ότι η διαδρομή μέχρι το χωρίο θα ήταν πολύ όμορφη κατά μήκος ενός ποταμού, με δαση και γραφικά χωριουδάκια, οπότε το να ζητήσουμε από τον κ. Ισμαήλ να καθίσουμε δίπλα του στις μπροστά θέσεις ήταν αναπόφευκτο. Σαν μια οικογένεια ξεκινήσαμε το ταξίδι μας.
Μας αρέσει να αλληλεπιδρουμε πάντα με τους ντόπιους ακόμη κι όταν η επικοινωνία λόγω γλώσσας είναι δύσκολη. Όμως ο κ.Ισμαήλ είχε τον τρόπο του με τα ελάχιστα αγγλικα και την βαριά προφορά του να κάνει την επικοινωνία κατανοητή και ευχάριστη. Είχε μια γλυκύτητα στην έκφραση, πάρα τον μεγάλο όγκο και το παχύ μουστάκι που στολιζε το πρόσωπο του. Η δε οδήγηση του ήταν πράγματι παραδειγματικη! Ο δρόμος κακοτραχαλος, μα με τις οδηγικές του ικανότητες έμοιαζε σαν ασφαλτοστρομενος. Το τοπίο ήταν πραγματικά βγαλμένο σαν από παραμύθι.Ενα ταξίδι πίσω στον χρόνο όπου όλα είναι αγνά, πρωτότυπα και ουσιαστικά.
Στο πρώτο χωρίο που σταματήσαμε βρεθήκαμε έξω από την πόρτα ενός καταστήματος που δεν είχε βιτρίνα, όμως μοσχομυριζε ως μέσα στο λεοφορειο, ολόφρεσκο ψημένο ψωμι. Ήταν ο φούρνος της περιοχής. Η πίσω πορτα του οχήματος άνοιξε αυτόματα και ο φούρναρης άρχισε να κουβαλά και να φορτώνει σακούλες τιγκαρισμενες με καρβέλια. Όλες οι θέσεις και ο διάδρομος γέμισε με ολόφρεσκα ψωμιά που η ευωδιά σου έσπαγε την μύτη.
Εκκινήσαμε και πάλι θαυμάζοντας την πανέμορφη διαδρομη που την παρθένα φύση διεκοπτε κατά διαστήματα η παρουσία ανθρώπινης παρέμβασης με εργα μεγάλης κλίμακας. Μάθαμε από τον κ. Ισμαήλ ότι σε λίγα χρόνια το Γιουσεφελί θα εξαφανιστεί, καθώς μεγάλο υδροηλεκρικο φράγμα κατασκευάζεται( εξου και τα έργα) και το χωρίο θα βυθιστεί στο νερό.
Στην διαδρομή ο κ. Ισμαήλ χαιρέτισε αρκετούς χωρικούς που δούλευαν την γη τους, κάποιοι μάλιστα μας έδωσαν και από μια χούφτα μούρα μου μάζευαν από τα χωράφια τους, άλλοι περίμεναν υπομονετικά το λεοφορειο μας να φτάσει στα χωριά τους και να παραλάβουν την σακούλα με το ψωμί της εβδομάδας και άλλοι απλά χαιρετούσαν από μακρυά, μα εγκάρδια τον οδηγό μας και τον καλούσαν να κατέβει να πιει μαζι τους ένα ποτήρι τσάι. Ο κ. Ισμαήλ ειναι σιγουρα πολυ δημοφιλης στην περιοχή. Και γιατι όχι; Τα μεγάλα εκφραστικά μάτια του προδίδουν μια ζεστή καρδιά.
Όλα εδώ έμοιαζαν να έχουν άλλο χρονισμό άλλο ρυθμό. Όλα ήταν χαλαρά. Ήρεμα. Και ενώ έχει περάσει σχεδόν μια ώρα από την στιγμή που ξεκινήσαμε για το Γιαλαλάρ και ενώ διασχίζουμε άλλο ένα γραφικο χωριό με τους λιγοστούς κατοίκους να μας περιμένουν στο καφέ της πλατείας για να παραλάβουν το ψωμί τους, ξαφνικά ο κ.Ισμαήλ κατεβαίνει και αυτός και λέει:
- Τσάι.
Τσάι; Τσάι. Τι να πει κανεις; Αν ο οδηγός θέλει να πιει τσάι με τους φίλους του... μπορείς να αρνηθείς, η να του πεις δεν γίνεται, βιαζομαι; Βιάζεσαι να πας που; Εδώ είναι λες και ο χρόνος σταματά και σου δίνει έξτρα λεπτά για ανάπαυλα και απόλαυση. Σαν επιβράβευσή για την απουσία άγχους ή που κάπου έκανες το καλό χωρίς αντάλλαγμα.
Και κάπως έτσι βρεθήκαμε να πίνουμε τσαι σε ένα φτωχικό μα πανέμορφο χωριουδακι με τους 4 όλους κι όλους πελάτες του καφενείου. Φυσικά για εμάς αδειάσανε ένα ολόκληρο τραπέζι μιας και δεν είναι σωστό ένας ξένος άνδρας να καθίσει δίπλα σε ξένη γυναίκα όπως εγώ. Όμως η ζεστασιά τους και η φιλοξενία τους ήταν διάχυτη. Ούτε λόγος για να πληρώσουμε το τσάι που μας πρόσφεραν. Και αυτή η η μικρή μα τόσο υπέροχη χειρονομία δεν σταμάτησε να συμβαίνει ακόμη και στα πιο περίεργα μέρη όπως αυτό, στο μίνι μάρκετ του Γιαλαλάρ. Ιδιοκτήτης ήταν ο οδερφλος του κ Ισμαήλ και δεν ήταν δύσκολο να το καταλάβουμε αφού ήταν φτυστός ο ένας με τον άλλο.
-"Καρντάσι*, Ισμαήλ;" του είπα.
-"Εβέτ**", αποκρίθηκε και ξάφνου εκεί που ψάχνουμε να δουε τι προμήθειες θα αγοράσουμε για το ταξίδι μάς στο βουνό, να σου μας προσφέρει δύο ποτήρια ζεστό τσάι.
Πρώτη φορά μπήκα σε μάρκετ να ψωνίσω και με κερασανε ζεστό ρόφημα. Αυτοί οι άνθρωποι μου έκλεψαν την καρδιά. Όσο μικρότερο το χωρίο, τόσο θερμότερη η φιλοξενία.
Η προσφορά να βοηθήσουν να σε κάνουν να νιώσεις ευπρόσδεκτος ήταν διάχυτη κι ας μην μπορούσαμε να πούμε ούτε λέξη στην ιδια γλώσσα
Μια μικρη χειρονομία φιλοξενίας μπορεί να κρύβει τοση ανθρωπιά και ουσία που στην τελική σκέφτομαι... τι άλλο να ζητήσω απο τους ανθρώπους που συναντώ στα ταξίδια μου ανά τον κόσμο. Αρκεί ενα ποτήρι τσάι, για να δηλώσει πως είμαστε αδέρφια.
Και σε αυτό θα πιω.
Στην υγεία μας λοιπόν!
* Ναι,στα τουρκικά
** Αδερφός, στα τουρκικά
Comments